Sve banke u FBiH u prvoj polovini godine zaradile su 105,5 miliona KM, što je za 76,2 miliona KM ili 41,9% manje u odnosu na isti period 2019. godine.
Posljedice pandemije, koje će se moći sagledati tek u narednom periodu, imale su značajan uticaj na finansijski rezultat bankarskog sektora FBiH sa prvim polugodištem 2020. godine, odnosno na pad neto dobiti.
Iskazana ukupna neto dobit iznosila je 106 miliona KM (14 banaka), a gubitak je iskazala jedna banka u iznosu od 0,5 miliona KM.
Na dan 30.06.2020. godine krediti iznose 15,2 milijarde KM i isti su ostvarili smanjenje od 30,2 miliona KM ili 0,2% u odnosu na kraj 2019. godine.
- Krediti odobreni stanovništvu, sa učešćem u ukupnim kreditima od 48,1%, ostvarili su smanjenje od 1,4% i iznose 7,3 milijarde KM.
- Krediti odobreni pravnim licima, sa učešćem u ukupnim kreditima od 51,9%, ostvarili su rast od 0,9% I iznose 7,9 milijardi KM.
Kreditni portfolio u nivou kreditnog rizika 3 (NPL) na dan 30.06.2020. godine iznosi 1,1 milijardu KM i čini 7,1% ukupnog kreditnog portfolia, i smanjen je za 13% u odnosu na kraj prethodne godine, najvećim dijelom zbog izvršenog knjigovodstvenog otpisa.
Od ukupnih kredita plasiranih pravnim licima, na NPL se odnosi 647,6 miliona KM ili 8,2%, što je za 1,6 procentnih poena manje nego na kraju 2019. godine. Za sektor stanovništva NPL iznosi 437,6 miliona KM ili 6%, što je za 0,5 procentnih poena manje nego na kraju 2019. godine, a prema podacima Agencije za bankarstvo FBiH.
Odobreni moratorij
U periodu do 30.06.2020. godine, ukupan iznos kredita stanovništva po kojima je odobren moratorij/posebne mjere je 826,6 miliona KM (11,3% kreditnog portfolia stanovništva), a ukupan iznos kreditnih obaveza za pravna lica po kojima je odobren moratorij/posebne mjere je dvije milijarde KM (25,3% kreditnog portfolia pravnih lica), odnosno ukupan iznos kredita sa izvršenim moratorijem je 2,8 milijardi KM ili 18,6% ukupnog kreditnog portfolia na dan 30.06.2020. godine.
Novčana sredstva iznose sedam milijardi KM ili 29,6% ukupne aktive i manja su za 684,4 miliona KM ili 9% u odnosu na kraj 2019. godine, kao rezultat smanjenja depozita.
- Ulaganja u vrijednosne papire sa 30.06.2020. godine iznose 1,6 milijardi KM, sa učešćem u aktivi od 6,9% i povećana su u odnosu na kraj 2019. godine za 158 miliona KM ili 10,9%.
Depoziti, kao najznačajniji izvor finansiranja banaka iznose 18,9 milijardi KM, uz ostvareno smanjenje za iznos od 521,5 miliona KM ili 2,7%, sa učešćem od 80,3% u ukupnoj pasivi. Štedni depoziti, kao najznačajniji i najveći segment depozitnog i finansijskog potencijala banaka, smanjeni su za 71,9 miliona KM ili 0,8% i iznose 9,5 milijardi KM.
Uzeti krediti iznose 833,3 miliona KM, sa učešćem od 3,5% u ukupnoj pasivi i smanjeni su za 23,4 miliona KM ili 2,7% u odnosu na kraj 2019. godine.
Posmatrajući osnovne pokazatelje likvidnosti, kvalitativne i kvantitativne zahtjeve, kao i druge faktore koji utiču na poziciju likvidnosti banaka, može se zaključiti da je likvidnost bankarskog sektora u FBiH sa 30.06.2020. godine, i pored negativnih efekata na privredu uzrokovanih pandemijom, još uvijek zadovoljavajuća.
Ukupno 15 banaka
U FBiH na dan 30.06.2020. godine poslovalo je 15 komercijalnih banaka, sa 544 organizaciona dijela, u kojima je bilo zaposleno ukupno 6.549 lica.
Ukupna neto aktiva na nivou bankarskog sektora u FBiH sa 30.06.2020. godine iznosi 23,5 milijardi KM i za 692,7 miliona KM ili 2,9% je manja u odnosu na 31.12.2019. godine.
Ukupni kapital banaka u FBiH na dan 30.06.2020. godine iznosi tri milijarde KM, što je za 151,3 miliona KM ili 4,8% manje u odnosu na kraj 2019. godine, od čega dionički kapital iznosi 1,3 milijarde KM.
- Učešće ukupnog kapitala u izvorima na nivou bankarskog sektora FBiH iznosi 12,7%.
- Regulatorni kapital iznosi 2,7 milijardi KM i veći je za 16,4 miliona KM ili 0,6% u odnosu na kraj 2019. godine.
Osnovni kapital smanjen je za 74,1 milion KM ili 2,8%, dok je dopunski kapital povećan za 90,4 miliona KM ili 267,8%.
Značajno povećanje dopunskog kapitala posljedica je primjene Odluke o upravljanju kreditnim rizikom i utvrđivanju očekivanih kreditnih gubitaka1 I ukidanja nedostajućih RKG kao odbitne stavke od dopunskog kapitala.
Stope kapitala
Stopa regulatornog kapitala bankarskog sektora FBiH na dan 30.06.2020. godine iznosi 18,2% i za 0,3 procentna poena veća je u odnosu na kraj 2019. godine, a za 6,2 procentna poena veća je od zakonom propisanog minimuma od 12%.
Ostale stope kapitala (stopa redovnog osnovnog kapitala i osnovnog kapitala) na nivou bankarskog sektora FBiH veće su u odnosu na propisane minimume.
Stopa finansijske poluge (odnos osnovnog kapitala i ukupne izloženosti banke) na nivou bankarskog sektora FBiH iznosi 10,5%, koliko je iznosila i na kraju 2019. godine. U odnosu na regulatorno propisani minimum od 6%, ista je veća za 4,5 procentnih poena.
Ukupna izloženost banaka iznosi 27,8 milijardi KM, od čega se 24,1 milijarda KM odnosi na bilansne izloženosti, a 3,7 milijardi KM na vanbilansne stavke.
- U prvih šest mjeseci 2020. godine zabilježen je pad bilansne sume u odnosu na kraj 2019. godine za iznos od 602,4 miliona KM ili 2,4%, a uzrokovan je smanjenjem novčanih sredstava i izvršenim knjigovodstvenim otpisom u skladu sa novim regulatornim okvirom.
- U istom periodu zabilježen je rast vanbilansnih stavki za 159,4 miliona KM ili 4,5%, koji je najvećim dijelom posljedica rasta na poziciji neopozivo odobrenih, a neiskorištenih kredita kod jedne banke.
FBA je u 2019. godini, s ciljem standardizacije upravljanja kreditnim rizikom i mjerenja ECL I usklađivanja sa MSFI 9, donijela Odluku o upravljanju kreditnim rizikom i utvrđivanju očekivanih kreditnih gubitaka, sa obavezom primjene od 01.01.2020. godine. Istom je uveden concept raspoređivanja izloženosti u tri nivoa kreditnog rizika i utvrđivanja ECL, odnosno u nivo kreditnog rizika 1 (izloženosti sa niskim nivoom kreditnog rizika po kojima dužnik ne kasni sa otplatom u materijalno značajnom iznosu duže od 30 dana), nivo kreditnog rizika 2 (povećan nivo kreditnog
rizika, kašnjenje duže od 30 dana) i nivo kreditnog rizika 3 (izloženosti u statusu neizmirenja obaveza, kašnjenje duže od 90 dana). Bilansne izloženosti u nivou kreditnog rizika 1 na dan 30.06.2020. godine iznose 21,3 milijarde KM i čine 88,3% ukupnih bilansnih izloženosti.
D. Sinanović
