Japanski mediji javljaju da će uzdrmana korporacija “Tošiba” (Toshiba) na kraju fiskalne 2016, koja se završava 31. marta ove kalendarske godine, vjerovatno ponovo zabilježiti gubitak i prestati da bude platežno sposobna.
Osnovni uzrok za loš bilans korporacije biće gubitak od šest milijardi dolara koji je zablježila “Tošibina” podružnica u SAD koja se bavi projektovanjem i izgradnjom nuklearnih centrala.
Generalni direktor Šigenori Šiga, koji je prije stupanja na tu najvišu dužnost upravo bio šef “Vestinghausa”, američkog proizvođača nuklearnih centrala koji je prije oko deceniju prešao u vlasništvo “Tošibe”, najavio je da će podnijeti ostavku.
Rukovodstvo “Tošibe”, čije dionice već imaju status “smeća”, grozničavo radi na tome da rasproda što više imovine kako bi pokrilo gubitak koji se ispostavio većim nego što se očekivalo i tako izbjeglo pad u nesolventnost.
Međutim, do kraja fiskalne godine za tako nešto nema dovoljno vremena, smatraju stručnjaci.
Klizanje “Tošibe” počelo je kada je 2015. godine izašlo na vidjelo da je preduzeće, ne bi li održalo visoku cijenu dionica, falsifikovalo svoje poslovne rezultate u periodu od 2008. do 2014. godine, “naduvavši” profit za blizu dvije milijarde dolara.
Te godine kompletno rukovodstvo je bilo prisiljeno na ostavku, a pod lupom tužilaštva su se našla i tri prethodna menadžerska tima.
Jedan od stubova srednjoročnog plana za restrukturiranje i oporavak nakon tog skandala je upravo bilo oživljavanje nuklearne komponente u poslovanju “Tošibe”, koja je poslije nesreće u Fukušimi 2011. godine pretrpjela nokaut udarac – korporacija je vjerovala da će joj sadašnje, naprednije tehnologije i podrška japanske vlade, koja je posljednjih godina usmjerila snage na reklamiranje i prodaju reaktora koje prave japanske kompanije u inostranstvu, omogućiti da do 2030. godine u svijetu proda oko 45 energetskih postrojenja tog tipa.
Od toga, međutim, neće biti ništa, jer je korporacija u petak saopštila da se u potpunosti povlači iz biznisa izgradnje nuklearnih centrala.
Razlog je, čini se, to što joj, umjesto bitke da ponovo ostvari rast, predstoji gorka borba za opstanak.
Borba za opstanak
“Tošiba” je formirana prije osam decenija spajanjem dva preduzeća koja su osnovana još krajem 19. vijeka, tako da se njena istorija može, praktično, pratiti oko 140 godina unazad.
Sadašnje ime je formalno usvojila 1978. godine, a do početka dezintegracije prije nešto više od godinu i po dana na svom platnom spisku je imala oko 210.000 stalno zaposlenih radnika, te se pored proizvodnje kompjutera i električnih aparata za domaćinstvo, bolnice i vojsku, bavila i izradom hemikalija i konstrukcijom liftova, turbina i nuklearnih reaktora.
“Tošiba” je decenijama bila jedan od lidera elektronske industrije u Japanu, i kada su u pitanju inovacije i obim prodaje. Ona je prva u Zemlji izlazećeg sunca proizvela frižider, veš-mašinu i mikrotalasnu peć i, kao takva, uživa i posebnu naklonost građana.
Međutim, od početka ovog vijeka, kao i drugi proizvođači tehnike u Zemlji izlazećeg sunca, “Tošiba” se suočava sa žestokom konkurencijom kompanija iz Južne Koreje, Tajvana i Kine, koje su u znatnoj mjeri smanjile, a u nekim slučajevima i prevazišle dotadašnji tehnološki zaostatak u odnosu na Japan, a električne uređaje proizvode po manjim cijenama od svojih japanskih konkurenata.
Naročito pogubnim po japanske elektronske gigante pokazalo se ogromno ulaganje u skupi razvoj TV ekrana visoke rezolucije, koji su u Japanu u potpunosti iznevjerili očekivanja vezana za profitabilnost i u protekloj deceniji konstantno proizvodili gubitke, uvlačeći kompanije koje ih prave dublje u blato.
“Tošibu” je teško pogodila i nesreća u Fukušimi, koja je dovela do zatvaranja nuklearnih centrala širom zemlje i moratorijuma na izgradnju novih nuklearnih postrojenja, jer je ona najveći japanski proizvođač reaktora i opreme za nuklearne centrale i čak posjeduje udio u nekoliko rudnika uranijuma u Aziji i Africi.
Zbog svega toga, “Tošiba” je u posljednjoj deceniji počela da bilježi ogromne gubitke, što je njeno rukovodstvo navelo na nezakonito prekrajanje poslovnih knjiga.
A kada je taj skandal otkriven, korporacija je prisiljena na prestrukturiranje i prodaju više fabrika i brendova: svoju kompaniju za proizvodnju medicinskih uređaja u Japanu prodala je “Kanonu”, fabriku kristalnih displeja u Singapuru ustupila tajvanskoj kompaniji “AU Optroniks”, a licencu za proizvodnju televizora za potrebe američkog tržišta predala je takođe tajvanskoj kompaniji “Kompal”.
Sada iz “Tošibe”, koja ima drugi najveći udio na svjetskom tržištu memorijskih čipova, najavljuju prodaju velikog dijela proizvodnje tih važnih komponenti, ali i dijeljenje preduzeća za razvoj i proizvodnju poluprovodnika, koje je skupa sa segmentom koji radi na razvoju nuklearne tehnologije, trebalo da bude okosnica korporacije nakon procesa prestruktuiranja koji je počeo 2015.
Najavljuje se i prodaja nekretnina, uključujući i bolnicu u Tokiju.
Osim toga, kao što je pomenuto, “Tošiba” će se povući i iz izgradnje nuklearnih centrala i fokusirati na njihovo projektovanje, što predstavlja dalje teško urušavanje jezgra te korporacije, zbog čega u Japanu neki ekonomski komentatori već govore o tome da je njen opstanak ozbiljno ugrožen.
(RTS)
