Na tržištu Republike Srpske prometuje se bezbjedna i kontrolisana hrana, a kontrole koje sprovodi inspekcija su sveobuhvatne, od primarne proizvodnje do gotovog proizvoda, rečeno je Srni u Republičkoj upravi za inspekcijske poslove.
“Procenat nepravilnosti koje se utvrde u skladu je sa stanjem u zemljama okruženja”, navode u Inspektoratu Republike Srpske povodom 16. oktobra – Svjetskog dana hrane.
Navodi se da Republička inspekcija za hranu godišnje u unutrašnjem prometu izvrši u prosjeku 1.100 kontrola, dok u spoljnotrgovinskom prometu prilikom uvoza hrane u prosjeku pregleda oko 57.000 pošiljki hrane.
Opštinska, odnosno gradska inspekcija za hranu u prosjeku godišnje izvrši oko 9.000 kontrola u unutrašnjem prometu.
Prema navodima Inspektorata, u proteklim godinama nije bilo prijavljenih slučajeva zdravstvenih tegoba ili oštećenja zdravlja zbog konzumiranja eventualno neispravne hrane.
Svaku pošiljku hrane koja se uvozi u Republiku Srpsku mora pratiti potrebna dokumentacija koja uključuje i dokaz ovlaštenog organa zemlje izvoznice, odnosno laboratorije, da je proizvod ispravan.
Prilikom uvoza, osim provjere ove dokumetacije, inspekcija vrši i uzorkovanje proizvoda za laboratorijsku analizu, a na principu procjene rizika, što podrazumijeva da se kod različitih vrsta proizvoda identifikuju potencijalne nepravilnosti, te se analizama zahtijeva ispitivanje parametara koji predstavljaju najveći rizik kod određenog proizvoda.
U prvom polugodištu ove godine Republička inspekcija za hranu je prilikom uvoza pregledala 25.291 pošiljku hrane, od kojih je uzeto 1.640 uzoraka za laboratorijsku analizu. U 10 slučajeva laboratorijskim analizama je utvrđena mikrobiološka ili hemijska neispravnost pošiljke, ili truljenje, te su inspektori zabranili promet i naložili uništavanje ili povrat dobavljaču spornih pošiljki.
U 55 slučajeva utvrđeni su propusti koji su se odnosili na nepotpune deklaracije, gdje su uvoznici prema nalogu inspektora izvršili dodatno deklarisanje i usklađivanje sadržaja deklaracija sa propisima Republike Srpske i BiH, a nakon čega su ti proizvodi pušteni u promet.
Propusti su utvrđeni i kod različitih proizvoda iz različitih zemalja porijekla, kao što su: konditorski proizvodi porijeklom iz Albanije, Hrvatske, Mađarske, Italije, Poljske, Turske; osvježavajuća pića porijeklom iz Poljske; aditivi iz Austrije i Belgije, voćni sokovi iz Srbije i drugo.
U ovoj godini prilikom uvoza vršilo se i uzorkovanje različitih vrsta riže, sojinog brašna, soje za ljudsku ishranu, sojinog mlijeka, kukuruznog griza, porijeklom iz Italije, Mađarske, Slovenije, Srbije, Holandije, a radi analiza na prisustvo GMO, a na osnovu rezultata Poljoprivrednog instituta Republike Srpske, svi uzorci su ocijenjeni kao ispravni, odnosno nije utvrđeno prisustvo GMO.
U proteklim godinama ispitivalo se i prisustvo GMO kod kukuruzne krupice i brašna, kukuruznih pahuljica i sličnih miješanih žitarice, pekarskih proizvoda koji sadrže kukuruz kao što su keksi, grickalice, smoki, konditorski i slični proizvodi.
Ove analize uzoraka vršila je referentna laboratorija Evropske unije u Italiji, i rezultatima je potvrđeno da su svi uzorci bili uredni.
Prema nalogu republičke inspekcije za hranu za šest mjeseci ove godine u unutrašnjem prometu uništeno je oko 130 kilograma hrane koja je neprikladna za ljudsku upotrebu zbog neodgovarajuće deklaracije, proteklog roka upotrebe ili promjene senzornih svojstava.
Najčešće je riječ o proizvodima koji po svojoj prirodi imaju kraći rok upotrebe, kao što su mliječni i mesni proizvodi, osvježavajuća pića, konditorski proizvodi, te razni začini.
Riječ je o pojedinačnim slučajevima u kojima je zatečeno po svega nekoliko pakovanja hrane neprikladne za ljudsku upotrebu, iz razloga što velike količine hrane proteklog roka upotrebe, sami trgovci povlače iz prometa jer na osnovu uredne dokumentacije o otpisu mogu vratiti dio plaćenog poreza.
Prema dostavljenim izvještajima za prvo polugodište ove godine opštinska, odnosno gradska inspekcija za hranu je na osnovu organoleptičkog pregleda stavila van prometa i naložila uništavanje oko 110 kilograma hrane.
Inspekcija za hranu Republike Srpske u okviru redovnog nadzora u objektima u kojima se vrši proizvodnja, promet i usluživanje hrane, provjerava i dokaze o zdravstvenom stanju i dodatnoj edukaciji lica koja rade sa hranom, higijenske postupke zaposlenih, da li je obezbijeđena odgovarajuća radna odjeća, higijenske uslove objekta i okoline, opremu, ispravnost rashladnih uređaja, način čuvanja hrane i drugo.
Osnovni cilj inspekcijskog nadzora u oblasti proizvodnje i prometa hrane je, kako navode iz Inspektorata Srpske, da namirnice koja se prometuje u Republici Srpskoj budu zdravstveno ispravne i bezbjedne za ljudsku upotrebu, a da podaci na deklaraciji odgovaraju sadržaju proizvoda i da sadrže sve potrebne podatke propisane zakonom, radi informisanja i zaštite zdravlja potrošača.
Građani prilikom kupovine hrane treba da obrate pažnju na izgled, boju, miris, konzistenciju i druga senzorna svojstva hrane, a prilikom čuvanja hrane u domaćinstvu da se pridržavaju osnovnih pravila za bezbjednu hranu.
Ta pravila podrazumijevaju strogu higijenu ruku, opreme, pribora i zaštitu od insekata, glodara i drugih životinja; odvajanje sirove od termički obrađene hrane i upotrebu odvojenog pribora; dobru termičku obradu i podgrijavanje do vrenja; čuvanje hrane na sigurnim temperaturama – u frižideru ili preko 60 stepeni; te upotrebu higijenski ispravne vode, detaljno pranje voća i povrća i korištenje hrane koja je u roku trajanja. (Srna)
