Ukupni krediti na nivou bankarskog sektora BiH na kraju prošle godine imali su sporiji rast i iznosili su 16,9 milijardi maraka, dok je istovremeno iznos depozita brže rastao i iznosio je oko 16,5 milijardi maraka, što pokazuje da depoziti sustižu kredite u bh. bankarskom sektoru, pokazuju podaci iz analize koju je objavila Direkcija za ekonomsko planiranje (DEP) BiH.
Kako je pojašnjeno, tako visok odnos ukupnih depozita naspram kredita posljedica je stabilnog i visokog rasta depozita u poređenju sa vrlo slabim rastom kredita u zadnjih nekoliko godina. Ekonomisti uvjeravaju da je približan iznos kredita i depozita uobičajena situacija, ali i da su u svim zemljama koje prođu kroz tranziciju, pogotovo razvijenim, depoziti standardno veći od kredita.
Inače, prema podacima iz ove analize, banke u BiH su u prošloj godini ostvarile pozitivan finansijski rezultat od 78,7 miliona maraka, ali je on za skoro 99 miliona maraka lošiji u odnosu na godinu ranije. Uzrok tome je što je povećanje neto gubitka na nivou bankarskog sektora bilo višestruko veće od povećanja neto dobitka, a čemu su najviše kumovali problemi sa Bankom Srpske, koja je na kraju i završila u likvidaciji.
Podaci iz analize DEP BiH pokazuju da su banke iz FBiH u prošloj godini ostvarile neto dobitak u iznosu od 221,5 miliona maraka, dok su banke iz RS ostvarile neto dobitak od 59,5 miliona maraka. S druge strane, banke iz FBIH su u tom periodu ostvarile neto gubitak od 63,6 miliona KM, dok su banke iz RS ostvarile neto gubitak od 138,7 miliona maraka. Kada se sve to sabere, proizlazi da je bankarski sektor u BiH prošle godine ostvario neto dobitak od 281 milion maraka, dok je neto gubitak iznosio 202,3 miliona KM.
Pored toga, analiza je pokazala da je učešće nekvalitetnih kredita u ukupnim kreditima plasiranim fizičkim i pravnim osobama iznosilo 13,7 odsto, što je nešto niže u odnosu na 2014. godinu. Međutim, iz DEP BiH pojašnjavaju da je to smanjenje vjerovatno odraz različite procjene kvaliteta kredita pojedinačnih banaka, te prestrukturiranja poslovanja i otpisa iz prethodnih godina, a ne sistemskih poboljšanja kvaliteta kredita.
“U strukturi nekvalitetnih kredita dominiraju krediti dati pravnim osobama i čine 66,6 odsto, dok su ostatak krediti dati fizičkim licima”, stoji u ovoj opsežnoj analizi. Tako su nekvalitetni krediti fizičkim licima u prošloj godini iznosili 751 milion maraka, dok su pravnim licima iznosili 1,5 milijardi maraka. Kada su u pitanju depoziti, kao najznačajniji izvor finansiranja bh. banaka, oni su na kraju prošle godine iznosili 16,5 milijardi maraka, što predstavlja 98 odsto iznosa ukupnih kredita. Tako je u prošloj godini, u odnosu na 2014, zabilježeno povećanje ukupnih depozita za 7,5 odsto, odnosno za 1,2 milijarde maraka.
“Najveći dio ovog povećanja odnosi se na povećanje depozita sektora stanovništva u iznosu od 822,8 miliona KM. S druge strane, sektor nefinansijskih preduzeća ostvaruje negativnu neto štednju, ali s trendom njenog smanjenja”, stoji u ovoj analizi. Prema njihovim riječima, kreditna aktivnost je i dalje na vrlo niskom nivou uprkos boljoj ekonomskoj situaciji u odnosu na godinu ranije. Ističu da su na kraju prošle godine ukupni krediti iznosili 16,9 milijardi maraka, što je rast na godišnjem nivou od tek 2,4 odsto ili 393,3 miliona maraka.
Tako su svi sektori, izuzev nefinansijskih preduzeća, zabilježili manji rast kreditiranja u poređenju sa prethodnom godinom. Uz sve to, analiza navodi da plasiranje kredita u stranoj valuti u BiH nije rašireno, pa tako krediti plasirani u KM čine 97,7 odsto ukupno plasiranih kredita. Prema ovoj analizi, zaduženost po glavi stanovnika mjerena ukupnim bankarskim kreditima u prošloj godini iznosila je 4.407 maraka, dok je zaduženost po osnovu kredita plasiranih isključivo sektoru stanovništva iznosila 2.034 marke. Pored toga, treba reći da su u prošloj godini i aktivne i pasivne kamatne stope zabilježile smanjenje.
Marko Đogo, predsjednik Sekcije za bankarstvo u Udruženju ekonomista RS – SWOT, rekao je da je u većini zemalja iznos kredita i depozita približan, osim na početku tranzicije gdje postoji velika kreditna glad, pa tražnja za kreditima znatno prevazilazi depozite.
“U svim zemljama koje prođu kroz tranziciju, pogotovo razvijenim, depoziti su standardno veći od kredita, čak u nekim zemljama kao što je Rusija taj odnos je dosta visok, gdje imate 1,5 odnos depozita i kredita. Dakle, to nije nešto što čudi i sasvim je normalno da su depoziti bar tu negdje približno sa kreditima, a ako ne, onda da ima nešto više depozita nego kredita”, smatra Đogo. (Nezavisne novine)
